Arxiv
AMEA-nın rəhbərliyi Lütfi Zadənin xatirəsini yad edib
04.02.2021

Fevralın 4-də AMEA-nın prezidenti, akademik Ramiz Mehdiyev və AMEA Rəyasət Heyətinin üzvləri Fəxri xiyabanda dünya şöhrətli azərbaycanlı alim, qeyri-səlis çoxluqlar nəzəriyyəsi və qeyri-səlis məntiqin banisi, Kaliforniya Universitetinin professoru, AMEA-nın fəxri üzvü Lütfi Zadənin xatirəsini ehtiramla yad edib, məzarı üstünə gül dəstələri düzüblər.

Qeyd edək ki, 1921-ci il fevralın 4-də Bakının Novxanı kəndində anadan olan Lütfi Zadə ibtidai təhsilini burada alıb. 1932-ci ildə ailəsi ilə birgə Cənubi Azərbaycana köçmək məcburiyyətində qalıb. Tehran Universitetinin Elektrik mühəndisliyi fakültəsini müvəffəqiyyətlə başa vuran Lütfi Zadə 23 yaşında ABŞ-a gedib və təhsilini Massaçusets Texnologiya İnstitutunda davam etdirib. L.Zadə 1944-cü ildən 1959-cu ilə qədər Massaçusets Texnologiya İnstitutunda və Kolumbiya Universitetində magistr, doktorluq elmi dərəcələrini alıb. 1959-cu ildən Berkli Universitetində çalışıb, 1963-cü ildən isə Elektrik mühəndisliyi və kompüter elmləri kafedrasına rəhbərlik edib. L.Zadə Berkli Universitetində ömürlük professor və Soft Computing İnstitutunun direktoru kimi fəaliyyət göstərib.

Azərbaycanlı alimə dünyada şöhrət qazandıran və istehsalatda geniş tətbiq edilən, eyni zamanda dünya elmində inqilab hesab olunan qeyri-səlis məntiq (Fuzzy Logic) nəzəriyyəsi olub. Bu nəzəriyyə riyaziyyatın əsası olan ikili çoxluq anlayışına yeni ifadə verib: qeyri-səlis çoxluq. Elmdə qeyri-səlis ölçünün daxil edilməsi təbiətdə və cəmiyyətdə gedən proseslərin qeyri-müəyyənliyini daha adekvat nəzərə almağa imkan yaradıb.

Lütfi Zadə 2016-cı ildə AMEA Rəyasət Heyətinin qərarı ilə “Azərbaycan Respublikasının Nizami Gəncəvi adına Qızıl medalı”na layiq görülüb.

Dünya şöhrətli alim 2017-ci il sentyabrın 6-da ABŞ-da 96 yaşında vəfat edib və nəşi öz vəsiyyətinə uyğun olaraq Azərbaycana gətirilib, Fəxri xiyabanda dəfn edilib.

Prezident İlham Əliyev “Görkəmli elm xadimi Lütfi Zadənin 100 illiyinin qeyd edilməsi haqqında” 25 yanvar 2021-ci il tarixində Sərəncam imzalayıb. Sərəncama əsasən, AMEA-ya Təhsil Nazirliyi ilə birlikdə Lütfi Zadənin 100 illik yubileyinə dair tədbirlər planını hazırlayıb həyata keçirmək tapşırılıb.